Tranh Vinh quy bái tổ trong gốm Phù Lãng

[phuong168]

Vinh quy bái tổ trong tranh Phù Lãng
Năm 1484, Vua Lê Thánh Tôn ban lệ "Bia Đá Đề Danh", nghĩa là danh tánh của các tân khoa tiến sĩ trong các kỳ thi, được khắc vào bia đá, dựng ở Văn Miếu tại cố đô Thăng Long. Trên mỗi bia đá, ngoài danh tánh, quê hương của các tân khoa tiến sĩ trong kỳ thi đó, còn có danh tánh của các quan trường chấm thi và một bài văn bia nói về ý nghĩa của việc học hành và việc phục vụ đất nước. Mặc dù trải qua nhiều cuộc chiến tranh tàn phá, hiện nay tại Văn Miếu Hà Nội vẫn còn 82 bia đá trong tổng số 117 bia đã được lập. Theo sử sách, tính cho đến năm 1800, nước ta đã có được 2266 vị tiến sĩ.
 
Cũng kể từ năm 1484, các tân khoa được nhà vua ban yến tiệc, mũ áo, cân đai và cho lính hầu đưa rước về nơi sinh quán "Vinh Quy Bái Tổ". Dân chúng trong tỉnh huyện, làng xã hãnh diện đón rước vị tân khoa với cờ, lọng, chiêng, trống rầm rộ. Nếu vị tân khoa đã có gia đình thì người vợ cũng được đón rước cùng với chồng theo đúng lệ "ngựa anh đi trước, võng nàng theo sau". Khi về tới làng, vị tân khoa sẽ đến nhà thờ tổ của dòng họ và đình làng bái tạ tổ tiên, rồi về bái tạ thầy dạy và cha mẹ.
 
Ngày nay "Vinh quy bái tổ" là Lễ hộ tôn vinh các tân khoa thi đỗ Tiến sĩ tại các cuộc thi Đình ngày xưa. Lễ rước được tổ chức dưới hình thức lễ hội dân gian, diễn xướng văn hoá, văn nghệ... gồm đoàn hộ tống tân tiến sĩ về làng báo đáp tổ tiên.
 
Rất nhiều dòng tranh dùng cảnh "Vinh quy bái tổ" làm đề tài để sáng tạo ra các tác phẩm nghệ thuật theo phong cách riêng của mình. Tranh "Vinh quy bái tổ" thường được treo ở nơi trang trọng trong nhà với niềm tự hào của gia chủ đồng thời giáo dục, khuyên dăn các bậc con cháu học hành.

Một số mẫu tranh gốm Phù Lãng tiêu biểu: