Bánh cáy món quà tết của người dân Thái Bình

[dacsanthaibinh86]

Mỗi dịp Tết đến xuân về, trên bàn thờ tổ tiên nhà nào ở Thái Bình cũng có bánh cáy. Người dân quê tôi xem nó như là một thứ quà đặc biệt dành biếu ông bà, cha mẹ hay những người thân để tỏ lòng kính trọng, yêu thương. Với khách đến chơi nhà, đĩa bánh quê hương chính là món quà thể hiện lòng mến khách của gia chủ.
Hồi nhỏ mong Tết đến sớm phần vì có nhiều trò vui ngày thường không có như các nhà cùng xóm mua chung con lợn giết thịt làm giò, đánh tiết canh, nhồi dồi… đông vui, rộn rã. Cũng có khi mong Tết là vì được ăn bánh cáy  thứ quà quê chỉ xuất hiện vào dịp giao thời.
Miền đất bằng phẳng Thái Bình canh tác luân phiên hai vụ lúa và một vụ màu, sản vật ngoài lúa gạo và dăm thứ cây trồng thì cũng không có gì đặc biệt hoặc quý hiếm để tặng nhau ngày Tết. Vậy là các nhà tự chế biến từ những thứ trồng cấy được làm ra phong bánh dân dã mà ngọt ngào làm quà cho nhau.Chút hương vị nhẹ nhàng mà người già cũng thích vì đồ ngọt mà không xót ruột, người trẻ cũng mê vì nhấm nháp miếng bánh có nhiều vị khác nhau, trẻ em thì khỏi nói, vừa dai dai vừa giòn giòn dậy mùi vừng lại ngọt ngào dịu nhẹ của mật nha tự nhiên.
Đấy là đương nhắc đến sự thích thú của phong bánh cáy ngày Tết thuở nào mang lại, cái thời ai ai cũng nghèo và bánh kẹo chưa ê hề trên sạp. Giờ bánh cáy có thể mua được quanh năm, không phải háo hức đợi đến Tết nữa.
Hương vị cũng thanh hơn, có phần tinh tế hơn. Nhưng sao vẫn nhớ đám “trứng cáy” giòn nhuộm màu vàng dịu của hoa dành dành, màu đỏ au của gấc và có mùi nắng hanh mùa đông phảng phất đâu đây.
   
Bánh cáy được coi là món ăn thuần chất của “quê hương năm tấn” do thành phần chính "thuần nông" với gạo nếp, đường, vừng, củ gừng, bỏng cốm và trứng cáy.Cũng chính những nguyên liệu ấy đem đến cho bánh cáy một hương vị rất lạ, kết hợp vị ngọt thanh từ đường mía, vị cay nhẹ của hương gừng, sự béo bùi của trứng cáy, vừng, lạc, vị giòn tan hay deo dẻo của gạo nếp rang và cốm non…
Dường như bánh cáy là món ăn tổng hòa các đặc sản nông nghiệp Thái Bình, để tạo nên một hương vị đặc trưng - thứ mà người ta vẫn gọi là “những mùi vị của thênh thang đồng ruộng”. Đó có phải là lý do mà mỗi khi đi xa hay dịp tết đến xuân về, người Thái Bình vẫn đem bánh cáy biếu tặng như một cách giới thiệu về quê hương, về hình ảnh vùng quê chiêm trũng của mình?

Mỗi phong bánh cáy được chuẩn bị nguyên liệu kỹ lưỡng, sạch sẽ và khô ráo như thế nên thường để được lâu hơn các loại bánh mứt khác, ăn lai rai mãi ngoài giêng. Những ngày trẩy hội xuân, mỗi nhóm xách theo một phong bánh cáy đã cắt lát sẵn từ nhà, giữa buổi dừng chân nghỉ ngơi, nhấp chén trà nóng rồi cắn miếng bánh thơm, viị ngọt béo của bánh với vị chát, ngăn ngắt đắng của trà làm tôn lên vị ngon của bánh cáy. Nhấm một miếng bánh và uống một ngụm trà, sẽ cảm nhận được vị ngọt thanh và hương thơm nhẹ nhàng của bánh lan toả,nghe không khí ấm áp, thân tình, thấy trước mắt ta hình như mở ra bao la đồng rộng. Cái ngon của quà quê, quý giá chính là điều ấy!