Lên rừng tìm Nấm lim xanh

[raucau]

Lâu nay, người ta truyền tai nhau rằng, nấm lim xanh - một dòng linh chi quý hiếm mọc trên gốc và thân cây gỗ lim xanh đã chết trong các khu rừng ở Quảng Nam rất tốt. Sử dụng nấm có khả năng ngăn ngừa, điều trị được bệnh ung thư và bệnh nan y khác như nam lim xanh giam cao huyet ap, nhiều người đã khỏi bệnh nhờ cây nấm thần kỳ này. Do đó trên thị trường loạn nấm lim xanh, đặc biệt là nấm giả, nấm nuôi trồng xuất hiện nhiều khiến người rơi vào cảnh tiền mất tật mang. Để tìm hiểu thực hư, tôi quyết tâm băng rừng một chuyến tìm nấm lim xanh tự nhiên xem thế nào? Hẹn hò mãi, cuối cùng tôi cũng được anh Đào Duy Linh gật đầu dẫn đi tìm nấm. Linh đã bước chân vào nghề 4 năm nay nên có nhiều “đối tác” là các thợ rừng chuyên cung cấp một lượng nấm tự nhiên ổn định để đưa ra thị trường. Linh chia sẻ, để xây dựng và phát triển một thương hiệu nấm Quảng Nam như ngày hôm nay, anh đã trải qua nhiều thăng trầm. Nhưng gian khó nhất vẫn là lúc mới bắt đầu đi tìm nguồn nấm, Linh tự mình lăn lội thăm dò từng nơi. Người ta chỉ nơi nào tồn tại cây lim là Linh đi đến, có những bản làng xa xôi hẻo lánh giáp ranh tỉnh Thừa Thiên - Huế, thậm chí những vùng biên giới Lào, giao thông khó khăn nên chưa có thương lái mua nấm tìm tới. Ở đó, Linh đến làm quen đặt vấn đề lâu dài với họ. Linh sẵn sàng chi tiền trước ra để tạo lòng tin làm ăn lâu dài. nam lim xanh moc o dau? Như lịch trình đã lên trước, 5 giờ sáng chúng tôi xuất phát từ TP Tam Kỳ về xã Đại Sơn, huyện Đại Lộc, Quảng Nam, để tận mắt chứng kiến những cây nấm lim xanh được mọc ra từ gốc cây lim. Những cây nấm lim xanh tự nhiên anh Thức mới hái trong rẫy Linh chia sẻ: “Mặc dù Tiên Phước là thủ phủ của cây nấm lim xanh, mấy năm trước rất nhiều nhưng do nó mọc trong tự nhiên không ai quản lý nên nhiều người đua nhau khai thác và giờ rất khó kiếm được nấm. Còn địa điểm mình đang đi có những đồi lim nằm trong rẫy người ta nên mới có nấm. Đây là địa điểm gần nhất, tương đối dễ đi mà anh em mình có thể đi rồi về trong ngày, có những điểm xa hơn, khó đi thì phải đi mất vài ngày, có khi cả tuần”. Từ quốc lộ 14B chạy qua xã Đại Sơn ngay sát đường mòn Hồ Chí Minh, chúng tôi bắt đầu hành trình băng rừng, sau gần 3 giờ cuốc bộ vượt núi, lội suối thì đến vùng đồi C1, C7, Khe Qua… nơi mà thiên nhiên ban tặng cho loài nấm lim xanh quý hiếm. Xen lẫn với cánh rừng tự nhiên là những vườn dứa xanh ngút ngàn, có rất nhiều gốc lim cổ thụ thường xuyên cho ra nấm. Tại đây người dân chuyên thu gom nấm từ các gốc lim còn sót lại để cung cấp cho Linh. Anh Thức, một hộ dân trồng dứa lâu năm ở đây cho biết: "Trước khu vực này cả rừng lim cổ thụ, sau này bị tàn phá còn lại gốc, chính những gốc này cho ra nấm lim xanh. Như diện tích 5 ha dứa của anh tại khu đồi C1 mỗi năm thu được từ các gốc cây lim còn sót lại được hơn chục kg nấm lim xanh chứ không có nhiều". Dẫn chúng tôi xem vài gốc lim cho nấm thì bắt gặp 2 loại nấm mọc ra từ gốc và thân cây lim xanh. Theo Linh, đó là nấm thân (Tử Chi) màu tím đỏ, mọc từ thân cây lim nên chỉ có mỗi tai nấm. Loại này sống lâu năm trên thân cây lim nhưng khi hoá gỗ thì uống không có tác dụng, còn nấm đỏ (Xích Chi hay Hồng Chi) mọc quanh năm sát gốc và rễ cây lim, có cuống ở trên hình thành mũ nấm đường kính rộng chừng 14 cm. Trong tự nhiên loại này có dược tính mạnh nhất, mỗi gốc lim chỉ cho có 1 - 2 cây nấm nhưng rất hiếm. Nói về cây nấm, anh Thức bày tỏ: "Cây nấm Xích Chi anh đang dưỡng, đợi khoảng 1 tháng nữa nó phát triển khi hết cái viền trắng xung quanh rồi mới hái. Do gốc lim nằm trong rẫy dứa của anh nên mới dưỡng được vậy, còn không thì bị người khác hái từ nhỏ rồi, còn không lấy đâu ra nấm to. Từ ngày nấm lim xanh được săn lùng, rất nhiều người ở dưới huyện bỏ công đi tìm nấm, với họ nấm non, nấm nhỏ gặp là nhổ hết. Còn nấm to như vậy là phải đi vào rừng sâu cả tháng trời nơi có những gốc lim ít người đặt chân tới mới có”. Ông Ngô Bền đang hái những cây nấm già trong rẫy của mình Anh Thức nói thêm: “Ở đây tôi còn gom nấm của những hộ xung quanh, được nhiều hay ít thì bán lại cho Linh. Việc mua nấm giờ có nhiều người nhưng Linh mua giá cao hơn, làm ăn sòng phẳng. Cứ mỗi tháng được 5 - 7 kg, có khi nhiều hơn thì tôi vận chuyển xuống Cty cho Linh, làm ăn lâu năm như vậy thành thói quen rồi”. Ăn cơm trưa xong, chúng tôi lại tiếp tục ghé qua lán trại của gia đình ông Ngô Bền cách đó một quả đồi, để tận mắt chứng kiến ông hái những cây nấm già được mọc lên từ gốc và rễ cây lim xanh trong khu rẫy của mình. 

Đang ngồi gom những cây nấm đã được phơi khô trên tấm tôn, ông Bền cho hay: “Cây nấm lim xanh khi mới hái nếu để 2 - 3 ngày không được phơi khô sẽ lên mốc hư ngay. Đặc biệt cây nấm rất dễ bị con mọt đục thủng, khi hái xong phải được phơi ngay trên tấm tôn để chúng chết. Khi gặp ngày mưa kéo dài, tôi phải cho cây nấm lên giàn bếp, sau đó mới cho vào nilon bảo quản rồi gửi về cho thằng Linh”. Cuối chiều, chúng tôi chia tay ông Bền và anh Thức trở về TP Tam Kỳ, để lại phía sau là những người hàng ngày ra rẫy hái nấm. Nhưng anh Thức hay ông Bền luôn tuân thủ một quy tắc, nấm phải đủ tiêu chuẩn chất lượng không bị hư hỏng mối mọt, và phải đủ ngày, đủ tuổi thì mới khai thác để cung cấp cho người sử dụng....
Được người dân kháo nhau công dụng với người bị bệnh gan, ung thư, nấm lim xanh (một loại nấm linh chi mọc trên cây lim xanh - một loại gỗ quý) được nhiều người săn lùng ráo riết, 'thổi' giá bạc triệu.

Giá nấm lim xanh dao động từ 1,5 triệu đồng đến 6 triệu đồng/kg (tùy nơi bán hoặc bán online). Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khuyến cáo người mua nên cẩn trọng, tìm hiểu kỹ các loại dược thảo bán trên thị trường, tránh tiền mất, tật mang.

Xem thêm: Nam lim xanh ngam ruou.